การป้องกันการติดเชื้อเอดส์จากแม่สู่ลูก

เชื้อเอชไอวีเป็นสาเหตุของการเกิดโรคภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่องหรือโรคเอดส์ ซึ่งเป็นโรคที่ยังไม่มีทางรักษาให้หายขาดได้ในปัจจุบัน ในประเทศไทยได้มีการแพร่ระบาดของเชื้อเอชไอวี การดูแลหญิงตั้งครรภ์หรือการวางแผนจะตั้งครรภ์ที่ติดเชื้อเอชไอวีควรได้รับคำปรึกษาเกี่ยวกับทางเลือกในการมีบุตรอัตราความเสี่ยงของการถ่ายทอดเชื้อไปสู่ทารก ภาวะแทรกซ้อนของการตั้งครรภ์และยาต้านไวรัสที่อาจได้รับขณะตั้งครรภ์เป้าหมายของการดูแลรักษาขณะตั้งครรภ์เพื่อรักษาให้มารดามีสุขภาพที่ดีได้รับยาต้านไวรัสที่เหมาะสมทำให้ภูมิต้านทานสามารถลดจำนวนเชื้อไวรัสและลดอัตราการถ่ายทอดเชื้อจากมารดาสู่ทารกโดยไม่กระทบต่อการให้ยาต้านไวรัสเอชไอวีในอนาคต

ทารกที่คลอดจากแม่ที่ติดเชื้อมีโอกาสติดเชื้อจากแม่ได้ร้อยละ 20 หรือเท่ากับ 1 ใน 5 คนที่คลอดออกมา ไม่ใช่จะต้องติดทุกคน เป็นที่รู้กันมากว่า 13 ปี แล้วว่าเราสามารถลดโอกาสที่ลูกจะติดเอดส์จากแม่ลงได้ด้วยการให้ยาต้านไวรัสเอดส์แก่แม่และลูกที่เพิ่งคลอดออกมา การไม่ให้แม่เลี้ยงลูกด้วยนมของตัวเอง และการผ่าตัดท้องคลอด จะลดโอกาสการติดเชื้อลงได้มากเท่าไรขึ้นกับปริมาณเชื้อไวรัสในแม่ และสูตรยาต้านไวรัสเอดส์ที่ให้แม่กับลูกในประเทศที่พัฒนาแล้ว เขาจะใช้สูตรยาต้าน 3 ตัวร่วมกัน ซึ่งเป็นสูตรยาที่คล้ายกับสูตรยาที่โครงการลดการติดเอดส์จากแม่สู่ลูก

การตรวจเอดส์ก่อนมีเพศสัมพันธ์กับคู่รักก่อนแต่งงาน

ก่อนการตัดสินใจที่จะมีลูกก็เป็นมาตรการสำคัญในการป้องกันการติดเอดส์ในเด็ก ถ้าตรวจพบก็ต้องแนะนำว่าไม่ให้มีบุตร แต่ก็มีสามีภรรยาอีกจำนวนมากที่ไม่รู้ว่าตัวเองติดเชื้อเอดส์อยู่ก่อนจนภรรยาตั้งครรภ์ขึ้นมาแล้วไปตรวจพบขณะคลอดหรือตอนไปฝากครรภ์ ดังนั้นข้อแนะนำสำหรับหญิงที่ตั้งครรภ์ คือ ให้รีบฝากครรภ์แต่เนิ่นๆ รับการตรวจเอดส์ถ้าพบว่าติดเชื้อเอดส์ ให้ปรึกษาแพทย์และสามีว่าจะวางแผนกับการตั้งครรภ์อย่างไรดี สามีภรรยาหลายคู่อาจเลือกที่จะยุติการตั้งครรภ์โดยขอให้แพทย์ทำแท้ง โดยอาจมีเหตุผลต่างๆกัน

การลดหรือการป้องกันความเสี่ยง

1. ก่อนการตัดสินใจว่าจะมีบุตร คู่สามีภรรยาที่คิดว่าคนใดคนหนึ่งมีโอกาสเสี่ยงจะติดเชื้อไวรัสเอชไอวี ควรจะตรวจเลือดทั้งคู่
2. เมื่อฝ่ายหญิงรู้ตัวหรือสงสัยว่าตั้งครรภ์ ควรรีบไปฝากครรภ์ที่อนามัยหรือโรงพยาบาลโดยเร็ว
3. หากแม่มีเชื้อไวรัสเอชไอวี จะอุ้มครรภ์ต่อหรือจะทำแท้งก็ขึ้นอยู่กับว่าแม่จะตัดสินใจอย่างไร
4. ปัจจุบัน มีผลสรุปจากการทดลองพบว่า หากผู้หญิงท้องที่มีเชื้อไวรัสเอชไอวีได้รับยา AZT ระหว่างตั้งครรภ์ไปจนคลอด และให้เด็กกินยานี้ต่อหลังคลอดจะช่วยลดอัตราที่เด็กจะติดเชื้อจากแม่ได้มาก
5. ปัจจุบันมีโครงการรับยาลดโอกาสการติดเชื้อจากแม่สู่ลูกฟรี จากโรงพยาบาลหลายแห่งซึ่งกระจายอยู่ทั่วทุกภาค
6. หลังคลอดควรให้ลูกกินนมผงสำหรับทารก เพื่อลดความเสี่ยงของลูกที่จะติดเชื้อไวรัสเอชไอวีจากน้ำนมแม่